การพัฒนาความฉลาดด้วย 5Q ในสภาวะวิกฤต

     การพัฒนาความฉลาดด้านต่างๆ เริ่มต้นมาจากการพัฒนาด้านปัญญา Intellectual Quotient (IQ) โดยมีการวัดผลลัพธ์ในความสามารถ 8 ด้าน เพื่อจะได้ทำให้คนมีความฉลาดในทุกๆ ด้าน หรือใช้เลือกเรื่องที่ตัวเองชอบในสายอาชีพในอนาคตต่อไป
     ต่อมาจึงมีการประยุกต์ใช้หน่วยวัด (Quotient) ในเรื่องต่างๆ มากขึ้น ซึ่งส่วนมากจะเป็นทางด้าน Soft Skill ที่เกี่ยวข้องกับความคิด ความรู้สึกเป็นส่วนใหญ่
   
     วันนี้อยากนำเสนอ “ความฉลาด 5 เรื่อง (5Q)” ในการเผชิญกับสภาวะวิกฤติ โดยรวมทั้ง 5 คำแล้ว ขอเรียกว่า “มีลาภ (MELAP)” ดังนี้ครับ...
        • Mindfulness Quotient…ความสามารถในการมีสติ และตระหนักรู้ตัวเองอย่างมีสติ ไม่ปล่อยให้ความคิด ความรู้สึก คล้อยตามไปกับเหตุการณ์ต่างๆ ที่เกิดขึ้นมากเกินไป สามารถหยุดคิด แล้วสร้างความสงบทางจิตใจได้เร็ว ยอมรับความจริงที่เกิดขึ้น แล้วเพียงรับรู้ไม่คล้อยตาม …เปรียบเสมือน “การนั่งดูสิ่งภายนอกผ่านกรอบหน้าต่าง แล้วเห็นมันผ่านไปเฉยๆ โดยไม่ต้องรู้สึกอะไร”
        • Emotional Quotient…ความสามารถในการจัดการอารมณ์เชิงลบของตัวเองได้ด้วยตัวเอง รู้ตัวเองกับอารมณ์ที่เกิดขึ้นอยู่ แล้วบริหารจัดการให้เกิดประโยชน์ต่อตัวเองและผู้อื่น …เปรียบเสมือนกับ “เราเป็น ‘น้ำ’ ในกาต้มน้ำ แล้วเรารู้ตัวว่าน้ำเริ่มอุ่น เราก็ทำอะไรสักอย่าง เพื่อไม่ให้น้ำเดือด”
        • Lean Quotient…ความสามารถในการเพิ่มประสิทธิภาพของตัวเอง โดยลดส่วนเกินหรือส่วนที่ก่อให้เกิดความสูญเสีย ทำแล้วไม่เกิดประโยชน์ ออกไปให้ได้มากที่สุด โดยคงไว้เฉพาะเรื่องที่สำคัญๆ เท่านั้น บริหารเวลาและปรับเปลี่ยนขั้นตอนต่างๆ เพื่อไม่เสียเวลาไปกับเรื่องไร้สาระที่ไม่เกี่ยวข้องและไม่เกิดประโยชน์อันใด …เปรียบเสมือนกับ “เราดูแลสุขภาพใจของเรา” โดยไม่เข้าไปยุ่งเกี่ยวกับเรื่องที่ไม่เกิดประโยชน์อันใดนานเกินไป
        • Adversity Quotient…ความสามารถในการเผชิญปัญหา อุปสรรคต่างๆ ที่เกิดขึ้นในระหว่างทางไปสู่เป้าหมาย ทั้งเรื่องที่รู้ว่าจะเกิดและเรื่องที่ไม่ได้คิดไว้ โดยมีความอดทนที่จะฟันฝ่าไปให้ถึงเป้าหมายด้วย จิตใจที่มั่นคงและแน่วแน่อยู่ตลอดเวลาไม่มีความรู้สึกท้อถอยเลย …เปรียบเสมือน “นักพิชิตยอดเขา” ที่เขารู้ว่าต้องเผชิญกับปัญหาอุปสรรคมากมาย แต่ก็ท้าทายตัวเอง ให้ไปถึงยอดเขาให้ได้
        • Positive Quotient…ความสามารถในการสร้าง “จิตสร้างสรรค์” เพื่อทดแทน “จิตบั่นทอน” ของตัวเอง เพราะจิตบั่นทอน มักทำให้เราต้องทำทุกสิ่งทุกอย่างให้ดีบนความเครียดและไม่มีความสุข แต่จิตสร้างสรรค์จะช่วยให้เราสร้างผลลัพธ์ที่ดีและมีความสุขด้วย …เพราะจิตบั่นทอนเปรียบเสมือน “ผู้พิพากษาที่คอยกำหนดให้เราทำโน่น ทำนี่ เพื่อให้เราดูดี แต่สิ่งที่เราต้องปฏิบัติไปนั้น จิตใจเราไม่มีความสุขเลย”
   
     การพัฒนาความฉลาด 5 เรื่องนี้ หรือ MELAP (มีลาภ) ก็จะทำให้เราพร้อมกับการเผชิญสภาวะวิกฤตด้วยจิตใจที่เข้มแข็ง และสามารถสร้างผลลัพธ์ของงานออกมาได้เรื่อยๆ ตามสภาวะที่เป็นอยู่ อย่างมีความสุข ไม่ได้กังวลเรื่องของอนาคต และเชื่อมั่นในสิ่งที่ลงมือทำอย่างต่อเนื่อง จะส่งให้เกิดผลลัพธ์ที่ดีได้แน่นอน
เนื่องจาก 5Q นี้เป็นเรื่องของ “การสร้างหลักคิดและการตระหนักรู้ตัว เมื่อเกิดเหตุการณ์ต่างๆ” จึงต้องใช้เวลาในการปฏิบัติจนกลายเป็นธรรมชาติของตัวเอง ไม่ใช่แค่เข้าใจแล้วก็จะสามารถทำได้เลยทันที…หากท่านใดมี 5Q อยู่แล้ว ก็สามารถนำมาประยุกต์ใช้กับเหตุการณ์ต่างๆ ของท่านได้ทันที
การพัฒนา 5Q จึงเป็นเรื่องท้าทายตัวเอง ที่จะสามารถนำมาใช้กับเหตุการณ์ต่างๆได้รวดเร็วแค่ไหน ซึ่งขึ้นอยู่กับแต่ละบุคคล แต่ละเหตุการณ์ และองค์ประกอบอื่นๆ อีกมากมาย…ดังนั้นจึงควรฝึกฝนอยู่เรื่อยๆ ก็จะกลายเป็นทักษะที่สามารถใช้ “ความฉลาดเหล่านี้ได้ทันที” ครับ