5 ปัจจัยของความกลัว

“ปัจจัยแห่งข้อจำกัด”
มีสิ่งที่เรากลัวกันบ้างไหมครับ
เรากลัวอะไรกันบ้าง แต่ละคนคงมีสิ่งที่กลัวทั้งที่เหมือนและไม่เหมือนกัน
และปฏิกิริยาของเรา เวลาเจอสิ่งที่กลัวเป็นอย่างไรครับ
วิ่งหนีอย่างรวดเร็ว (Flight) ตีกันให้แพ้ชนะกันไปข้าง (Fight) หรือนิ่งสนิทเป็นหินที่ถูกสาป (Freeze)
เดี๋ยวนี้ อาจยังมีการเสแสร้ง ตีเนียน เพื่อเอาตัวรอด (Fake) ด้วยอีกแบบหนึ่ง
เรามักใช้แบบไหนมากกว่ากันครับ
สมองของเราก็มีสิ่งที่เรากลัวเช่นกันครับ
แต่ทฤษฎีความกลัวสำหรับสมองที่น่าสนใจ และพบได้สำหรับการทำงานในองค์กร มี 5 ตัวนี้ครับ (5 FEARS)

Fairness กลัวไม่ได้รับความยุติธรรม
Expectation กลัวความไม่ชัดเจน ต้องคะเน ต้องคาดเดา
Autonomy กลัวไม่มีทางเลือก
Relation กลัวสูญเสียความสัมพันธ์
Status กลัวการถูกเปรียบเทียบกับคนอื่น

มีเหตุการณ์ไหนบ้าง ที่ทำให้เรารู้สึกแบบนี้ในที่ทำงานบ้างไหม
และที่สำคัญคือ เราเคยเป็น ต้นเหตุ ความกลัวของคนรอบข้างกันบ้างหรือไม่

เมื่อสมองของเรารู้สึกว่ามีสิ่งต่างๆ เหล่านี้เกิดขึ้นรอบๆ ตัวเรา
ถ้าเราไม่รู้ตัว สมองจะปรับโหมดไปใช้สมองส่วนอารมณ์ ซึ่งสามารถทำงานได้เร็วกว่า เพื่อการเอาตัวรอดทันที
แถมสมองส่วนอารมณ์ยังใช้พลังงานน้อย เราจะได้เหลือพลังงานมากพอที่จะสร้างพฤติกรรมตอบสนองที่ใช้พลังงานมากๆ เช่น การจะสู้ หรือ ถอยหนี จากสถานการณ์ดังกล่าว

ดังนั้น ความกลัวต่างๆ เหล่านี้ หากเกิดขึ้นแล้ว
จึงเป็นเสมือนกำแพงที่ขัดขวางการใช้สมองส่วนคิดของเราไปโดยอัตโนมัติ
ดังนั้น เราอาจไม่แปลกใจเลยว่า ทำไมเวลามาทำงาน เราหรือคนรอบข้าง จะกลายเป็นเหมือนคนไม่มีสมอง คิดอะไรไม่ค่อยออก
พอเจอโจทย์ที่ไม่คุ้นเคย โจทย์ที่ยาก ก็อยากจะอยู่ห่างๆ เข้าไว้
เพราะไม่แน่ใจว่าจะหาทางแก้โจทย์นั้นได้อย่างไร
เนื่องจากสมองส่วนคิดเราไม่พร้อมที่จะทำงาน
โจทย์นั้น จึงมักเป็น ปัญหา ไม่ใช่สิ่งที่ ท้าทาย สำหรับสมองของเราอยู่เสมอ

เมื่อความกลัวเกิดขึ้น และสมองส่วนอารมณ์ตัดสินใจแทนสมองส่วนคิดเป็นส่วนใหญ่
ไม่ว่าการตอบสนองนั้นจะออกมาเป็น สู้ หนี หรือนิ่งเฉย
ผลลัพธ์ที่ได้ก็คงส่งผลกระทบที่ไม่ดีเท่าไหร่

แล้วถ้าตัวเราเองจะสามารถบริหารจัดการความกลัวเหล่านี้
ทั้งของตัวเรา และคนรอบข้างได้
เราก็จะสามารถดึงศักยภาพของสมองส่วนคิดออกมาได้มากขึ้น ได้ผลลัพธ์ที่ดีขึ้น และมีความเป็นทีมยิ่งขึ้น

หัวหน้าบางคนอาจคิดว่า การใช้ความกลัว ถึงจะทำให้เราได้งาน
แต่ต้องเข้าใจด้วยว่า การได้ผลงานจากความกลัว แม้จะสร้างได้ง่าย สร้างได้ไว กว่าการสร้างผลงานจากความปรารถนา
แต่ก็มีโอกาสสูงที่ ผลงานชิ้นนั้น จะถูกสร้างด้วยฐานข้อมูลชุดเดิม ด้วยวิธีการเดิมๆ
เราจึงต้องตั้งเป้าหมายให้ชัดเจนก่อนว่า เราอยากได้งานที่เสร็จ หรืองานที่พัฒนา มากกว่ากัน โดยไม่ได้มีทางเลือกใดถูกหรือผิด
เพราะขณะนั้น สมองของเราก็อาจจะกำลังเผชิญกับ ความกลัว จากระดับที่สูงกว่าด้วยเช่นกัน