หลักสูตรฝึกอบรม การวิเคราะห์ปัญหาอย่างทรงประสิทธิผล ด้วยเทคนิคก้างปลา - หลักสูตร 1 วัน
(Effective Problem Analysis ? Fishbone Technique)

หลักการและเหตุผล
ปัญหาเป็นสถานการณ์ที่ส่งผลกระทบต่อวิถีการทำงาน และทุกคนที่เกี่ยวข้องใช้ความพยายามในการจัดสรรทรัพยากร รวมถึงเทคนิควิธีการต่างๆเพื่อการแก้ไขปัญหาให้ได้ผลภายในเวลาอันจำกัด
ความท้าทายของการแก้ไขปัญหาคือการคาดการ์สิ่งที่เราไม่รู้หรือสาเหตุที่ขับเคลื่อนปัญหา (Invisible Things, Driven Causes) ผ่านการมองจากสิ่งที่เรารู้หรือผลลัพธ์ (Visible Things, Effect)
       การทำความเข้าใจกับปัญหาได้อย่างถูกต้องและเพียงพอ ถือเป็นจุดเริ่มต้นที่สำคัญที่สุด
       หากการเลือกกระบวนการและเครื่องมือที่จำเป็นในการคาดการ์ถูกมองข้ามและขาดหายไป ทำให้การแก้ไขไม่ตรงจุด ปัญหายังคงวนเวียน และเสียเวลาซ้ำซาก
       ความพยายามที่ใช้ในการแก้ไขปัญหาโดยปราศการยืนยันและไตร่ตรองซึ่งความสัมพันธ์ระหว่างสาเหตุ (Cause) และผลลัพธ์ (Effect) จนเป็นที่แน่ใจ จะส่งผลให้แผนการดำเนินการแก้ไขเกิดขึ้นมากมายแต่ไม่ได้ผล
เทคนิคการวิเคราะห์สาเหตุ-ผลลัพธ์ (Cause & Effect Diagram) หรือแผนภูมิก้างปลา (Fishbone Diagram) ถูกออกแบบเพื่อช่วยให้ผู้ที่เกี่ยวข้องนั้นมีแนวทางเรียบเรียง รวบรวมถึงสาเหตุที่เป็นไปได้ต่างๆ ทั้งในระดับ Primary Cause และ Secondary Cause ของปัญหาผ่านการระดมสมองของทีมงานอย่างมีระเบียบแบบแผนที่ชัดเจน
การต่อยอดด้วยการคิดเชิงวิเคราะห์ของความสัมพันธ์ระหว่างสาเหตุและผลลัพธ์อย่างมีนัยสำคัญ เพื่อให้เกิดกระบวนการตรวจสอบ และคัดกรอง (Sorting) ระหว่างสาเหตุที่เป็นไปได้ และสาเหตุที่เป็นไปได้มากที่สุดเพื่อนำไปออกแบบแนวทางการแก้ไขหรือพัฒนา
หากเรียนรู้และนำไปเชื่อมโยงกับการทำงาน ผู้เรียนย่อมสามารถพัฒนาความสามารถของตนเองในการเป็นนักวิเคราะห์ปัญหาที่ทรงประสิทธิผลอย่างแน่นอน

วัตถุประสงค์ของหลักสูตร
เข้าใจแนวคิดเชิงกระบวนการ (Process Approach)
สามารถอธิบายปัญหาได้อย่างชัดเจนและมีแบบแผน
เข้าใจตัวแบบของการแก้ไขปัญหา (Problem Solving Model)
สร้างแนวทางการระดมสมอง (Brainstorming)ที่มีประสิทธิภาพ
ลงมือปฏิบัติเพื่อรวบรวมสาเหตุที่เป็นไปได้ผ่าน Fishbone Diagram
สามารถตรวจสอบเพื่อยืนยันความถูกต้องเบื้องต้นระหว่างสาเหตุและผลลัพธ์
ลงมือปฏิบัติเพื่อแบ่งประเภทของสาเหตุเพื่อการดำเนินการ

รายละเอียดเนื้อหาตามหลักสูตร
ปัญหาและการก่อปัญหา
       นิยามของปัญหา
       ประโยชน์ของการเข้าใจปัญหา
       แนวทางการปฏิบัติเพื่อทำความรู้จักกับปัญหาอย่างมีแบบแผน
       กรณีศึกษา : บนเครื่องบินลำใหม่ อะไรที่อยากรู้
การแก้ไขปัญหา และการปรุงอย่างต่อเนื่อง
       แนวคิดเชิงกระบวนการ y = f(xi) แบบ 80:20
       ตัวแบบกระบวนการการแก้ไขปัญหา (Problem Solving Model)
แผนภูมิก้างปลา (Fishbone Diagram)
       ที่มาและวัตถุประสงค์
       ขั้นตอนการปฏิบัติการสร้างแผนภูมิก้างปลา
       เทคนิคการคิดเพื่อระบุสาเหตุที่เป็นไปได้
       การแบ่งประเภทของสาเหตุที่เป็นไปได้ (4M+1E)
       สาเหตุหลักและสาเหตุรอง (Primary Cause & Secondary Cause)
       การตรวจสอบความสอดคล้อง (Forward & Backward)
       Workshop1 : อยากรู้ไหมทำไมรถจึงติดมากมายในกรุงเทพ หรือ PM 2.5 มาได้อย่างไร
การระดมสมอง (Brainstorming)
       หลักการปฏิบัติในการระดมสมอง
       สิ่งที่ควรระมัดระวังในการระดมสมอง
       เทคนิคการระดมสมอง
การจัดลำดับความสำคัญหรือแบ่งประเภทของสาเหตุเพื่อการดำเนินการแก้ไข (IC Matrix)
Workshop2 : นำเสนอใช้เทคนิค Fishbone ในการแก้ไขปัญหาในงานประจำของตนเอง
วางแผนเพื่อนำความรู้กลับไปปฏิบัติ
ตอบข้อซักถาม

รายละเอียดและเทคนิคที่อาจารย์ใช้ในการดำเนินการฝึกอบรม
รูปแบบการฝึกอบรมมุ่งเน้นให้ผู้เรียนมีส่วนร่วม (Active Learning Based) มีโอกาสลงมือฝึกปฏิบัติด้วยตัวเอง (Experiential Based Learning) และสนับสนุนในการใช้ศักยภาพภายในผ่านกระบวนการรโค้ช (Coaching)
ส่งเสริมให้ผู้เรียนมองเห็นประโยชน์ในการสร้างความเปลี่ยนแปลงผ่านเนื้อหา การลงมือปฏิบัติ การอภิปรายผลการปฏิบัติร่วมกัน และมองหาโอกาสในการนำไปปฏิบัติได้ด้วยตนเองเมื่อจบหลักสูตร
ในระหว่างกระบวนการแลกเปลี่ยนเรียนรู้
       ผู้สอนจะกระตุ้นให้ผู้เรียน มองเห็นสถานการณ์ปัจจุบันของตนเองให้ชัดเจนยิ่งขึ้น และชักชวนให้ผู้เรียนมองหาโอกาสในการเปลี่ยนแปลงไปจากจุดเดิม
       ผู้สอนสนับสนุนการนำข้อมูลความรู้ใหม่ๆ ทั้งจากวิทยากรและจากเพื่อนในชั้น จากการอภิปรายต่างๆร่วมกัน เพื่อผสมผสานเข้ากับความรู้และประสบการณ์เดิมของผู้เรียน เป็นการสร้างทางเลือกในการตอบสนองหรือดำเนินการกับสถานการณ์ที่ตนเองจะต้องเผชิญ หรือก้าวข้ามไปให้ถึงเป้าหมาย
       ผู้สอนสนับสนุนให้ผู้เรียนมีโอกาสลงมือปฏิบัติจริงในห้องเรียน ให้ได้มองเห็นสิ่งที่ตนเองสามารถทำได้ดี รวมถึงประเด็นที่สามารถปรับปรุงให้ดีขึ้น เพื่อการต่อยอดหลังจากจบหลักสูตร
       ผู้เรียนตัดสินใจ และสร้างพันธะสัญญากับตัวเองในการสร้างความเปลี่ยนแปลง หรือการนำไปใช้ในงานในสไตล์ของตนเอง