The power of Fixed mindset and growth mindset

          ช่วงนี้ผมได้มีโอกาสพูดคุยกับผู้ดูแลด้านการพัฒนาบุคลากรอยู่บ่อยๆ คำหนึ่งที่มักจะได้ยินคือ "Growth Mindset" (หรือบางองค์กรข้ามไปที่ Great Mindset) และคำถามที่ผมมักจะได้รับคือ พนักงานของเขามี Fixed Mindset กันทั้งนั้น ทำอย่างไรให้พวกเขาเปลี่ยนเป็น Growth Mindset ได้ จากประสบการณ์ของผมทั้งการศึกษาเพิ่มเติมรวมถึงการถอดบทเรียนพฤติกรรมของตัวเอง พอจะสรุปเป็นลำดับได้ประมาณนี้ครับ

          1. เรามี Mindset แบบไหน ?
          ถ้าอ้างอิงจากความหมายสากล คนเราส่วนมากจะมี Mindset ทั้งสองแบบอยู่ในตัวเอง เพียงแต่ใช้ในเรื่องที่แตกต่างกัน เช่น พนักงานคนหนึ่งอาจจะไม่ชอบทำงานเอกสารเพราะคิดว่ายุ่งยากไม่ถนัดและไม่อยากเรียนรู้ จึงมักปฏิเสธเมื่อได้รับหน้าที่นี้ แต่ถ้าเป็นการพรีเซนต์ต่อหน้าผู้บริหาร เขามักจะอาสาเสมอ แม้จะต้องพรีเซนต์เรื่องใหม่ๆ แม้หลายครั้งจะทำได้ไม่ดี แต่เขาก็อาสาทำอยู่เสมอเพราะอยากฝึกฝนทักษะการนำเสนอของตัวเอง พนักงานคนนี้มี Fixed Mindset กับงานเอกสาร แต่กลับมี Growth Mindset กับการพรีเซนต์ ในการดำเนินชีวิตของแต่ละคนก็เช่นกัน ดนตรี กีฬา การขับรถ ทำอาหาร ท่องเที่ยว แต่ละคนก็มี Mindset กับแต่ละเรื่องไม่เหมือนกัน

          2. Fix Mindset ไม่ดีจริงหรือ ?
          พลังของ Fixed Mindset คือ เราสามารถ Control ผลลัพธ์ที่ดีได้ในเรื่องที่ทำ เพราะเรื่องนั้นเรารู้อยู่แล้วว่าเราทำได้ แต่ถ้าเรื่องที่ไม่แน่ใจเราเลือกที่จะไม่ทำ เพราะไม่ชอบความล้มเหลว ความผิดพลาด ผิดหวัง สิ่งที่เกิดขึ้นคือ เรากำลังตีกรอบตัวเราให้อยู่กับพื้นที่ที่เราควบคุมทุกอย่างได้เท่านั้น

          3. Growth Mindset มีด้านลบไหม ?
          ส่วนพลังของ Growth Mindset คือ เรามักจะเปิดรับโอกาสใหม่ๆ งานใหม่ๆ สถานการณ์ใหม่ๆ หรือทีมใหม่ๆ โดยไม่ไปโฟกัสว่าเรื่องนั้นต้องให้ผลลัพธ์ที่ดีทันที แม้อาจทำให้เราเกิดความกังวลบ้าง แต่ Growth Mindset จะช่วยให้เราตระหนักรู้ถึงผลลัพธ์ที่ไม่สามารถควบคุมหรือกำหนดได้ 100% แต่เลือกหันกลับมาควบคุมปัจจัยภายในคือตัวเราแทน สิ่งที่เกิดขึ้นคือ เรามักจะไม่มีกรอบพื้นที่ของเราที่ชัดเจน แต่จะเลือกทำอะไรใหม่ๆ วิธีการใหม่ๆ ซึ่งบ่อยครั้งมักจะไม่ค่อยสำเร็จ หรือได้ตามที่คาดหวังในช่วงเริ่มต้น

          4. แล้วจำเป็นไหมที่จะต้องเปลี่ยน Mindset ?
          ผมมองว่าทั้ง "ไม่จำเป็น" และ "จำเป็น"

          ไม่จำเป็น... ทำไมเราต้องเหนื่อย ต้องทำเรื่องที่รู้ว่ามีโอกาสล้มเหลวมาก ไหนจะต้องเครียด ต้องเรียนรู้อะไรใหม่ๆอีก ทั้งที่ชีวิตปัจจุบันก็พอใจอยู่แล้ว ไม่อยากไขว่ขว้าหรือต้องพยายามอะไรมากมาย
          จำเป็น... ถ้าเป้าหมายเราคือการอยู่กับองค์กร อยู่ในธุรกิจระยะยาว หรือมีเป้าหมายที่สูง... ปัจจัยที่แวดล้อมอยู่อาจจะไม่เอื้ออำนวยกับความสามารถที่เรามีอยู่ ไม่ตอนนี้ก็ในอนาคต

          สิ่งที่วันนี้เราเคยทำได้เร็ว... วันหน้าอาจช้าลง
          สิ่งที่วันนี้เราเคยทำได้มาก... วันหน้าอาจน้อยลง
          สิ่งที่วันนี้เราเคยทำได้ดี... วันหน้าอาจไม่ดีเหมือนเดิม
          เราเคยรู้สึกว่าอยู่เฉยๆก็ดี ไม่ต้องแข่งขัน... วันหน้าอาจอยู่ในสนามแข่งขันโดยไม่รู้ตัว

          5. แล้วจะ Mindset จะเปลี่ยนได้อย่างไร ?
          ปัจจัยเชิงลบกับปัจจัยเชิงบวกจะกระตุ้นให้คนอยากเปลี่ยนหรือต้องเปลี่ยน Mindset ได้
          ปัจจัยเชิงลบ คือ การรับรู้ผลลัพธ์เชิงลบที่เกิดขึ้นหรืออาจจะเกิดแล้วทำให้เรารู้สึกผลกระทบที่จะตามมา เช่น ความมั่นคงทางหน้าที่การงาน, ความไม่แน่นอนทางสถานะการเงิน, ความสัมพันธ์กับคนรอบตัวที่เริ่มมีปัญหา หรือปัญหาตัวเองที่เริ่มจะส่งผลไม่ดี



          ผลลัพธ์เหล่านี้กระตุ้นให้เรารู้สึกว่าต้องยอม เปลี่ยนแปลงบางอย่างหรือหลายอย่างเพราะไม่อย่างนั้น ทุกอย่างจะยิ่งแย่ลงไปกว่าเดิม

          ปัจจัยเชิงบวก คือ การรับรู้ผลลัพธ์เชิงบวก ผลดีที่จะได้แม้จะต้องแลกเปลี่ยนอะไรบางอย่างไปเช่น เวลา ความพยายาม การเปลี่ยนแปลงตัวเอง แต่เกิดขึ้นด้วยความเต็มใจ และยินดีกับผลลัพธ์ได้ เพราะมองเป็นเรื่อง
          ประสบการณ์ใหม่ๆที่ได้รับ (Learning)
          ทักษะที่จะได้ฝึกฝน (Practice)
          การพัฒนาตัวเอง (Developement)

          (ปัจจุบันเราได้ยินคำว่า Do Fast - Fail Fast - Learn Fast)

          แต่การเปลี่ยนแปลงด้วยปัจจัยเชิงบวกอาจต้องอาศัยองค์ประกอบสำคัญอีกอย่างหนึ่งเพื่อช่วยเสริมการเปลี่ยนแปลงนั่นคือ การรับผิดชอบกับผลที่เกิดขึ้น โดย

          ไม่ตำหนิทั้งผู้อื่นและตัวเองโดยมองเป็นการเรียนรู้เพื่อป้องกันหรือหาทางหลีกเลี่ยง
          ไม่หาข้ออ้างของการไม่สำเร็จเพื่อคิดสร้างสรรค์วิธีการใหม่ๆกับปัจจัยที่ควบคุมไม่ได้
          ไม่บ่นหรือเบื่อหน่ายเพื่อมองเชิงเหตุผลกับสิ่งที่เกิดขึ้น

          ส่วนตัวผมเองยังมี Fixed Mindset อยู่หลายเรื่องซึ่งส่วนมากก็จะรู้ตัวเอง บางเรื่องอยากเปลี่ยน แต่บางเรื่องที่ไม่สำคัญกับรูปแบบการดำเนินชีวิตปัจจุบันก็ยินดีปล่อยให้ยังคงเป็นแบบเดิม
          เหตุผลคือ...เวลาเรามีจำกัด ผมจึงโฟกัสเฉพาะสิ่งที่ทำให้เกิดคุณค่ากับตัวเองและคนรอบตัวมากที่สุดครับ