Searching for sustaining the excellence Real Lean Management

จากที่ได้คลุกคลีอยู่ในแวดวงด้านการพัฒนาความ สามารถในการแข่งขันทางธุรกิจมาเป็นระยะเวลาพอสมควร ทำให้ได้สัมผัสกับองค์กรอย่างหลากหลายและเทคนิคเครื่องมือในด้านการบริหารจัดการสมัยใหม่ ต่างๆมากมายที่แต่ละองค์กรกระเสือกกระสนดิ้นรนแสวงหาเอามาใช้งานกัน บางองค์กรก็ใช้ได้ผลบ้างในระดับหนึ่งแต่หลายๆองค์กรก็ล้มเหลวไม่เป็นท่า เสียงบประมาณค่าใช้จ่ายไปโดยสูญเปล่าแล้วยังเป็นการเพิ่มภาระให้กับบุคลากรอีกต่างหากแทน ที่จะได้ทุ่มเทเวลาและทรัพยากรไปกับการดำเนินธุรกิจให้เป็นประโยชน์กลับสูญเสียไปกับเรื่องเหล่านี้ โดยทัศนะส่วนตัวแล้วผมเชื่อว่าเครื่องมือการบริหารจัดการสมัยใหม่ต่างๆเป็นสิ่งที่ดีและ สามารถช่วยให้องค์กรพัฒนาได้อย่างมาก หากองค์กรและผู้ใช้มีความเข้าใจและใช้งานเป็น แต่เป็นที่น่าเสียดายว่าส่วนใหญ่ไม่เป็นเช่นนั้น เพราะเรายังติดยึดกับการมองสิ่งต่างๆแบบแยกส่วนกันอยู่ ไม่เข้าใจถึงปรัชญาที่อยู่เบื้องหลังเครื่องมือแต่ละเครื่องมือ จึงทำให้ใช้เครื่องมือกันอย่างผิวเผินและแทนที่จะเกิดประโยชน์ กลับสร้างปัญหาและเกิดโทษจากการใช้เครื่องมือเหล่านั้น อีกสิ่งหนึ่งที่ผมมักจะพบเห็นอยู่เสนอคือลัทธิเอาอย่าง เห็นว่าองค์กรอื่นใช้ได้ผลก็อยากจะนำมาใช้บ้าง วิธีการที่เป็นเลิศขอให้ได้เห็นได้รับทราบจะต้องเกิดอาการทุรนทุรายหาทางเอามาใช้ในองค์กรบ้าง หลายๆองค์กรจะนิยมอย่างมากกับเรื่องของการเทียบเคียง Real Lean Management หรือ benchmarking ยิ่งองค์กรที่มีความเป็นเครือองค์กรที่ประกอบด้วยบริษัทย่อยๆในกลุ่มก้อนหลายบริษัทมักจะชอบแข่งขันกันและเลียนแบบอย่างกัน ซึ่งไม่ใช่เป็นสิ่งที่เลวร้ายอะไร ผมเห็นด้วยนะครับกับวิธีการเช่นนี้และเป็นสิ่งที่ช่วยให้องค์กรมีการพัฒนาอย่างรวดเร็วด้วย ถ้าใช้กันอย่างถูกต้องและเข้าใจในปรัชญาจนถึงวิธีการประยุกต์ใช้ หลายๆองค์กรยังขาดความเข้าใจเกี่ยวกับข้อจำกัดขององค์กร บริบทและแนวทางในการดำเนินงานของตัวเองอย่างถ่องแท้แต่กลับพยายามนำเครื่องมือต่างๆมาปรับปรุงองค์กรกันอย่างขมีขมัน หลายๆเครื่องมือเป็นเครื่องมือในระดับต่อยอดซึ่งจะใช้ประโยชน์ได้ดีเมื่อองค์กรมีความพร้อมในระดับหนึ่งแล้ว นี่จึงเป็นสาเหตุหนึ่งที่ทำให้องค์กรหลายๆแห่งล้มเหลวในการนำเครื่องมือการบริหารจัดการสมัยใหม่มาปรับใช้ (บางองค์กรใช้กันแบบดื้อๆเลยก็มี ซึ่งกรณีนี้จะยากแก่การเยียวยาอย่างยิ่ง เพราะสะท้อนให้เห็นถึงความไม่เข้าใจในเครื่องมือเหล่านั้นเลย) จนกระทั่งโดนเครื่องมือและเทคโนโลยีครอบงำและสร้างภาระความยุ่งยากให้กับการดำเนินงานแทนที่จะสร้างประโยชน์กลับเป็นโทษมหันต์เสียเงินลงทุนไปจำนวนมากด้วย แทนที่จะใช้เครื่องมือกลับถูกเครื่องมือใช้และบงการชีวิต ตัวอย่างเช่น ระบบ SAP และ Enterprise Software ต่างๆ จนหลายๆคนกล่าวถึง SAP ก็เข็ดขยาดว่าแสบสมชื่อจริงๆ ซึ่งแท้ที่จริงแล้ว SAP นั้นเป็นสิ่งที่อำนวยประโยชน์อย่างมากมาย(ถ้าหากว่ากระบวนการทางธุรกิจขององค์กรมีความพร้อม) ซึ่งมีองค์กรจำนวนไม่มากนักที่ได้ออกแบบและปรับปรุงกระบวนการทางธุรกิจจนมีกลไกและคุณสมบัติที่สอดรับ (Compliant) กับมาตรฐานสากล ซึ่งแน่นอนว่า SAP ได้รับการพัฒนาขึ้นบนกระบวนการทางธุรกิจที่มีลักษณะมาตรฐานสากลเช่นเดียวกันนี้แน่นอน ซึ่งผมก็แนะนำหลายๆองค์กรที่คิดจะนำ SAP หรือ Enterprise Software ต่างๆมา implement ในองค์กรว่าให้กลับไปพัฒนาปรับปรุงกระบวนการทางธุรกิจขององค์กรให้พร้อมก่อนเป็นสิ่งแรกก่อนแล้วค่อยคิดลงทุนกับ Software เหล่านี้ และทุกครั้งที่ได้ช่วยในการปรับปรุงกระบวนการทางธุรกิจก็ต้องได้พบช่องโหว่งและจุดอ่อนมากมายซึ่งหากขืนนำ SAP เข้ามาใช้ก็รับรองได้ว่าแสบถึงทรวงแน่นอน นอกจากเรื่องนี้แล้วก็ยังพบการนำเครื่องมือการปรับปรุงผลิตภาพสมัยใหม่อย่างลีนมาใช้กันอย่างแพร่หลายเช่นกันโดยเฉพาะในระยะเวลา2-3ปีที่ผ่านมา (งบสนับสนุนจากภาครัฐ) ซึ่งก็ปรากฎอาการไม่ต่างกันนัก กล่าวคือทั้งที่ปรึกษาและองค์กรก็ทำกันไปอย่างหลงทิศหลงทาง สารพัดเครื่องมือลีนนำมาใช้กันอย่างมากมาย ปรับปรุงตรงนั้นตรงนี้และสรุปกันว่าสามารถลดต้นทุนโน่นนี่นั่นเพิ่มผลิตภาพโน่นนี่นั่นอย่างคุ้มค่าเมื่อเทียบกับงบประมาณที่จัดสรรให้ไป หลายๆโครงการแทบจะไม่มีการอ้างอิงถึงหลักการพื้นฐานของลีนเลยแม้แต่น้อย ที่ปรึกษาหลายๆคนก็ลงมือชี้แนะการปรับปรุงแบบไม่ได้มองและวิเคราะห์สายธารคุณค่าเลยด้วยซ้ำไป มีผลการปรับปรุงเกิดขึ้นจริงแต่มีผลสัมฤทธิ์ตามหลักการของลีนหรือไม่นั้นไม่สามารถสรุปได้ เพราะผลการปรับปรุงที่ได้มาที่กล่าวอ้างเป็นตัวเิงินต้นทุนที่ลดลงหรือผลิตภาพที่เพิ่มขึ้นนั้นไม่สามารถที่จะยืนยัน (Verification and Validation) ได้เลย และเกือบทั้งหมดไม่มีความยั่งยืน ซึ่งในสายคณะที่ปรึกษาของผมนั้นจะเรียกโครงการลีนที่มีการดำเนินงานในลักษณะเช่นนี้ว่า Fake Lean แน่นอนครับว่ามี Fake Lean ก็ต้องมี Real Lean ซึ่งโดยหลักการพื้นฐานที่สุดแล้ว แยกแยะกันได้ง่ายๆครับถึงความแตกต่างระหว่าง Fake และ Real Lean ตรงที่ Fake Lean จะมุ่งเน้นอยู่เพียงเรื่องการปรับปรุงอย่างต่อเนื่อง (CI : Continuous Improvement) ในขณะที่ Real Lean นอกจากการปรับปรุงอย่างต่อเนื่องแล้ว อีกประการหนึ่งที่มุ่งเน้นก็คือเรื่อง Respect for People ซึ่งเป็นแก่นที่ขับเคลื่อนอยู่เบื้องหลังหลักการพื้นฐาน 5 ประการของลีนให้ดำรงอยู่ในองค์กรที่มีความเป็นลีนจริงๆ (Real Lean Organization) ซึ่งต่างจากที่พบเห็นมาหลายองค์กรภายหลังจากที่ปรึกษาถอนตัวออกไปแล้ว ลีนก็ดูเหมือนจะจบไปด้วยเช่นกัน ทั้งกิจกรรมและคณะทำงานสาบสูญไปกับกาลเวลา (แบบนี้เรียกได้ว่าที่ทำๆกันมานั้นโครตจะ Fake Lean เลย เพราะแม้แต่ Fake Lean ก็ยังเห็นร่องรอยของการปรับปรุงอย่างต่อเนื่องต่อไปในอนาคต)

1. Lean management requires leaders to serve others, not themselves. Can your leader commit to servant leadership?
2. Lean management requires leaders who can admit they don t know it all. Can your leader admit they don t know it all to themselves and others?
3. Lean management requires leader who are willing to learn how to operate a non-zero-sum management system. Can your leader commit to learn about Lean non-zero-sum management? 4. Lean management requires executives who will do the work. Can your executives do?
5. Lean management requires leaders recognize and understand problems. Can your leader commit to Lean view of problems?
6. Lean management requires leaders to recognize and respond to the key stakeholders not only investors. Do your leader commit to recognize stakeholders?
7. Lean management requires to adhere to explicit business principles. Can your leaders commit to use multilateral, non-zero-sum business principles?
8. Lean management requires leaders to believe in and practice Lean concepts. Can your leaders commit to Lean concept?
9. Lean management can t be cherry-picked . Can your executives commit to not cherry-picking Lean?
10. Lean management can t function on the supply-side. Can your executives commit to demand-side microeconomics?
11. Lean management requires leaders to accept alloying of corporate, economic, political, and social systems not favoring one over others. Can your leaders commit the concept of alloying?
12. Sharing is fundamental to Lean management. Can your executives commit to share the wealth?
13. The Lean management system requires the corporation to have a purpose. Can your leaders commit to establish corporate purpose?
14. Executives must become good Lean students and faithful Lean practitioners. Can your executives commit to be good students and practitioners?

Lean ก็เหมือนกับเครื่องมือการบริหารจัดการสมัยใหม่อื่นๆครับ ซึ่งหากเบอร์หนึ่งขององค์กรไม่จริงจังและไม่เข้าใจอย่างถ่องแท้แ้ล้วล่ะก็เป็นอันจบกันครับ ซึ่งไม่ใช่สำหรับ Real Lean อย่างแน่นอน ทั้งนี้สิ่งหนึ่งที่ Real Lean Organization มีก็คือผู้บริหารที่มีความเป็นลีนอยู่ในสายเลือดเข้าใจลีนและคิดแบบลีน ซึ่งหากต้องการทราบว่าเมื่อองค์กรได้ดำเนินโครงการลีนไปแ้ล้วโอกาสที่จะมีความยั่งยืนและเป็น Real Lean หรือไม่นั้น ให้ลองประเมินผู้นำองค์กรใน 14 ประเด็นเหล่านี้ดูครับ

ลองประเมินดูครับว่าผู้บริหารในองค์กรมีคุณสมบัติเหล่านี้หรือไม่ ก็พอชี้ชะตากรรมได้ระดับหนึ่งว่าองค์กรจะมีโอกาสเป็น Real Lean และมีความยั่งยืนของ Lean Management ที่ได้อุตส่าห์ก่อร่างสร้างพื้นฐานเอาไว้หรือไม่